15 Temmuz 2011 Cuma

İzmir Konak - Hamidiye Sanayi Mektebi Kart No:104


Bugün, Mithatpasa Anadolu Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi adıyla eğitim ve öğretim veren kurumun tarihi 1867 yılına dek uzanır.

Osmanlı İmparatorluğu' nda lonca adı verilen üretim birimlerinin kalkmasıyla oluşan boşluğu doldurmak, kurulması düşünülen fabrikaların teknik eleman ihtiyacını karşılamak düşüncesiyle, o dönemde bir ıslahhâneler nizamnâmesi yayımlanır. Bu nizamnâme doğrultusunda, hemen yanında bulunan askeri alanın yerinde, mithatpaşa' nın önderliğinde kurulan izmir ıslahhânesi bugünkü okulun nüvesini oluşturmuştur.O günün koşullarında kimsesiz çocuklara, ilk aşamada, kunduracılık, çorapçılık, fanilacılık,marangozluk gibi beceri eğitiminin yanı sıra, imlâ, hesap ve dini bilgilerin verildiği . İzmir ıslahhânesi. 1868 - 1881yılları arasında faaliyetini sürdürmüştür.

Okulun adı 1881 yılından itibaren izmir sanayi mektebi olarak değiştirilmiştir. Eğitim ve öğretim, daha planlı ve programlı bir nitelik kazanırken, sanat dallarına terzilik, halıcılık, demircilik, dökümcülük, mızıkacılık ve matbaacılık bölümleri de eklenmiştir. Kimsesiz ve muhtaç çocukların eğitim ve öğretim gördüğü bu kurumun yönetimi vilayetçe oluşturulan bir komisyonun elindeydi. Okulun gelir kaynakları da küçümsenmeyecek kadar çoktu.

Günümüze örnek oluşturması dileğiyle bunlardan bazıları; cezayir işhanı (bugünkü özel idare binası), narlıdere'de 3 tarla, büyük vezir han'da mağaza ve dükkânlar, darağacı'ndaki gaz depoları, acem hanı içerisindeki deri mağazaları ,bir kahvehane ve dükkan, vilayet matbaası'nın gelirinin tamamı, izmir hamidiye vapur şirketi'nin gelir ortaklığı, balçova kaplıcaları ve çevresindeki tarlaların tamamı...

Halen eğitim ve öğretim yapmakta olduğu ana bina, aslında o günlerde mekteb-i sultânî (lise) olarak plânlanmıştı. Bir vesileyle izmir sanayi mektebi musıka heyeti'nin methini duyan zamanın padişahı II. Abdülhamit, bu heyeti sarayına davet eder. Okulu ve öğrencileri sanayi madalyası'yla ödüllendirilir. Bir hafta süreyle sarayında ağırlar. Tarih 15 ocak 1891'dir. Okul nazırı süleyman beyefendi zamanın valisi halil rıfat paşa ile defterdar kadri bey'ler bu durumu fırsat bilerek; izmir sanayi mektebi'nin zor şartlarda eğitim yaptığını, pavyon ve barakalardan kurtulma isteğini padişaha bildirirler. Padişah da “mekteb-i sultânî”yi izmir sanayi mektebi'ne bağışlar. 1891'den sonra okulun adı “hamidiye sanayi mektebi”dir.

1906 yılında, okul müdürüahmet Rıfat Bey zamanında, bugünkü tesviye ve mobilya atölyeleri yaptırılmıştır.
Okulun ismi 2. Meşrutiyet'ten sonra “Osmanlı Sanayi Mektebi” olarak değiştirilmiştir.

1915 yılında, izmir milli kütüphânesi'nde çalışan Sezai Bey, kültür bakanlığı'nda kültür müfettişliği yapmış olan Salih Zeki'nin başöğretmenliğe getirilmesini sağlar. Salih zeki, öncelikle öğretim kadrosunu güçlendirir. Daha sonra bu kaliteli öğretim kadrosuyla avrupa sanayi okulları programı örnek alınarak 9 yıllık bir “sanat okulu ders programı ve yönetmeliği” hazırlanır. Böylelikle bugünkü program ve yönetmeliklerin de temeli atılmış olur.
Ancak, bu yerinde girişimler, izmir'in yunanlılar tarafından işgâl edilmesiyle uygulama alanı bulamaz. İşgâl, her alanda olduğu gibi, eğitim ve öğretim alanında da olumsuz etkilerini gösterir.Binbir emekle oluşturulan kurumun öğrenciler tarafından bir han gibi kullanılmasından öte bir işlevi yoktur artık.

Cumhuriyet'in ilânıyla birlikte okul, “izmir sanatlar mektebi” adı altında, hemen eğitim ve öğretim görevine başlamıştır. Yeni türkiye cumhuriyeti'nde başlatılan sanayi hamlesinin nüvesi de oluşturulmaya başlamıştır. 1923'te göreve gelenferit uzelve kadrosu, kısa süredeişgâlin yaralarını sararak üretim hamlesine katkıda bulunmaya başlamışlardır.

1926 yılında okulda düzenlenen cumhuriyet balosu'ndan elde edilen gelirle bugünkü fayanslı yer döşemeleri ve camekân çatı yaptırılmıştır 1927 - 1928 yıllarında ı. Ve ıı. 9.eylül sergileri  okulumuz salonlarında açılmış, öğrencilerin ürettiği, işler çok beğenilmiş,ilgi görmüş ve atatürk tarafından altın madalya ile ödüllendirilmiştir bu etkinlikler, “uluslararası izmir fuarı” nın temelini oluşturmuştur.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder